Εναλλακτικό τρόπο προσαρμογής των επικουρικών συντάξεων με βάση τον κανόνα βιωσιμότητας αντί της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος προβλέπει το κείμενο αρχών για τις αλλαγές στο ασφαλιστικό που παρέδωσε ο Υπουργός Εργασίας κ. Γιώργος Κατρούγκαλος στον πρόεδρο της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπή (ΟΚΕ) κ. Γ. Βερνίκο.
Το κείμενο θα αποτελέσει τη βάση του εθνικού διαλόγου που θα διεξαχθεί στην ΟΚΕ χωρίς την παρουσία της ΓΣΕΕ για το επόμενο διάστημα μέχρι τα Χριστούγεννα καθώς η κατάθεση του ασφαλιστικού νομοσχεδίου μετατέθηκε για το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου.
Οι εργοδοτικοί φορείς που κατέθεσαν τις προτάσεις τους για το ασφαλιστικό προτάσσουν την ανάγκη μείωσης και όχι αύξησης των εισφορών. Ειδικότερα ο ΣΕΒ, επισημαίνει ότι οι εισφορές πρέπει να μειωθούν αλλά και να αξιοποιηθούν ως επικουρικά του συστήματος τα επαγγελματικά ταμεία και η ιδιωτική ασφάλιση.
«Τυχόν αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών – τονίζει ο ΣΕΒ – θα οδηγήσει σε αναστολή επενδυτικών σχεδίων, εκτροπή της ανάκαμψης, όξυνση της ανεργίας αλλά και της εισφοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας, και χαμηλότερα εισοδήματα άμεσα και έμμεσα, μειώνοντας τελικά την συνταξιοδοτική αποταμίευση.»
Στο κείμενο του υπουργού εργασίας επισημαίνεται ότι «η αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή» ύψους 1,8 δισ. ευρώ για το διάστημα 2015-2016 δε θα προκύψει από νέες οριζόντιες μειώσεις, αλλά από τον εξορθολογισμό του συστήματος καθώς οι συντάξεις, και ιδίως οι κύριες, πρέπει να προστατευτούν από νέες μειώσεις .
Η εθνική σύνταξη θα δίνεται σε όλους όσοι έχουν τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης χωρίς εισοδηματικά κριτήρια και θα είναι ισόποση με το 60% του μέσου εισοδήματος. Δηλαδή θα θεσπιστεί ρήτρα ανάπτυξης και οι συντάξεις θα αυξομειώνονται μαζί με το ΑΕΠ και την κατάστασης της οικονομίας.
Το αναλογικό μέρος της σύνταξης θα αντιστοιχεί στις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί και θα υπολογίζεται με βάση τις συντάξιμες αποδοχές και το ποσοστό αναπλήρωσης, σύμφωνα με το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων παροχών.
Τα ποσοστά αναπλήρωσης θα προσδιοριστούν από αναλογιστική μελέτη με τη βοήθεια του διεθνούς γραφείου εργασίας (ILO) ενώ θα καθιερωθεί ενιαίος υπολογισμός των συντάξεων με βάση τρία κριτήρια: 1. Το μισθό του εργασιακού βίου (ή εισόδημα για τους ελεύθερους επαγγελματίες ή τους αγρότες). 2. Ενιαίο, ανά μισθολογική η εισοδηματική κατηγορία ποσοστό αναπλήρωσης. 3. Τα έτη ασφάλισης.
Αυτό σημαίνει ότι θα είναι υψηλότερος ο συντελεστής για τις χαμηλότερες αποδοχές (προτείνεται να είναι 65%-70% επί του συντάξιμου μισθού) και χαμηλότερος για τους υψηλόμισθους και τα μεσαία εισοδήματα (50% έως 60%).
Την ίδια ώρα οι θεσμοί επιμένουν ότι το ποσοστό αναπλήρωσης για τις κύριες και τις επικουρικές συντάξεις αθροιστικά δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 56% (48% για την κύρια και 8% για την επικουρική) .
Πάντως τα ποσοστά αναπλήρωσης έχουν σημαντικά μειωθεί στις μέσες συντάξεις, λόγω των μνημονιακών περικοπών όπως επισημαίνει και η πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ για το ασφαλιστικό. Η έκθεση δείχνει ότι το ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξεων όσων έχουν χαμηλές αποδοχές στην Ελλάδα ανερχόταν το 2014 στο 66,8%, με μέσο όρο το 74,5% ενώ για τις μέσες αποδοχές ανερχόταν στο 54,1% (μέσος όρος 63%).
Στο κείμενο Κατρούγκαλου επαναλαμβάνεται ότι τα ταμεία κύριας ασφάλισης θα συγχωνευθούν κάτω από την ομπρέλα ενός ενιαίου φορέα ενώ θα υιοθετηθεί ενιαίος τρόπος υπολογισμού των εισφορών.
Το ενιαίο επικουρικό (ΕΤΕΑ) θα διατηρήσει την αυτονομία του και θα χρηματοδοτείται μόνο από τις εισφορές του με δεδομένο δεν επιτρέπεται να λαμβάνει πλέον ενίσχυση από το κράτος ή το ΑΚΑΓΕ. Οι κλιμακωτές μειώσεις των επικουρικών 6%-10% θεωρούνται μονόδρομος προκειμένου να καλυφθούν τα ελλείμματα. Το Υπουργείο Εργασίας ωστόσο προωθεί «εναλλακτικές» προτάσεις χωρίς περικοπές συντάξεων αλλά με εσωτερική τροφοδότηση των αδύναμων κλάδων από τα διαθέσιμα που κατέχουν τα εύρωστα ταμεία.
Συγκεκριμένα προτείνεται: α) χρήση μέρους των αποθεματικών β) αύξηση των εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα (0,5 για τους εργοδότες και 0,5 για τους εργαζόμενους) γ) εξισορροπητικές παρεμβάσεις στο σύστημα με τη μεταφορά κονδυλίων από τους έχοντες στους μη έχοντες προκειμένου να μην παράγονται ελλείμματα.
Ακόμη προτείνεται ένα μέρος του ελλείμματος να καλυφθεί από την περιουσία του ΕΤΕΑ, που αποτελεί χρυσή εφεδρεία. Το ταμείο διαθέτει 57 ακίνητα αξίας 130 εκατομμυρίων ευρώ τα οποία ωστόσο δεν μπορούν να ενισχύσουν τη ρευστότητα του φορέα εξαιτίας της δεινής κατάστασης της αγοράς ακινήτων.
Τέλος, το κυβερνητικό σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης του συστήματος προκειμένου να καλυφθεί μέρος της απώλειας των αποθεματικών των ταμείων προβλέπει:
- Την αξιοποίηση των διαθεσίμων των ταμείων, στο πλαίσιο ενός σύγχρονου, αξιόπιστου και διαφανούς πλαισίου
- Ενιαίο σύστημα κοινωνικών πόρων
- Την αξιοποίηση μέρους της κινητής και ακίνητης περιουσίας του δημοσίου η οποία πρέπει να θεωρείται και να αντιμετωπίζεται ως περιουσία των νέων γενεών των ταμείων.
