Ο πολίτης θα πρέπει αποτελεί παράγοντα στήριξης του Συστήματος Υγείας, στάση που εξαρτάται ωστόσο άμεσα από την εμπιστοσύνη και την ικανοποίηση των ασθενών από τις υπηρεσίες υγείας που τους παρέχονται.
Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε ο κ. Άρης Σισσούρας, Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών, τις εργασίες της Στρογγυλής Τράπεζας «Η επικαιρότητα και η προτεραιότητα για τα δικαιώματα των ασθενών», που διεξήχθη την τελευταία ημέρα του συνεδρίου υπό την προεδρία του ίδιου και του κ. Νίκου Δέδε, Προέδρου του Συλλόγου «Θετική Φωνή».
Ο κ. Σισσούρας ανέφερε ότι είναι καίριας σημασίας να ασχοληθούμε με ζητήματα όπως οι σύνδεσμοι και τα κινήματα ασθενών, τα πρότυπα συμμετοχής των ασθενών στη χάραξη πολιτικής υγείας, το ιατρικό παράδειγμα φροντίδας και η ιατρική αυθεντία, η ενημέρωση και εκπαίδευση των ασθενών και η ικανότητα του συστήματος να υιοθετήσει νέους θεσμούς. Η καθιέρωση standards στην παροχή υγειονομικής φροντίδας μέσα από την εφαρμογή δικαιωμάτων ασθενών ενεργοποιεί νέα πρότυπα management και διαχείρισης της φροντίδας, επεσήμανε ο κ. Σισσούρας. Αναφερόμενος στους Συνδέσμους και τα Κινήματα Ασθενών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, τόνισε ότι στην Ελλάδα δεν επιτεύχθηκε ποτέ η θεσμοθέτηση ενός Εθνικού Συνδέσμου Ασθενών (αν και το ΚΕΣΥ προέβλεπε τέτοιες ρυθμίσεις), ωστόσο υπάρχουν και δρουν αποτελεσματικά πολλές και σημαντικές εθελοντικής μορφής οργανώσεις (32), όπως η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων –Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη, η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων, η Πανελλήνια Κίνηση για τη Μεσογειακή Αναιμία, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ατόμων με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας κ.ά.
Τις ομιλίες ξεκίνησε ο κ. Αντώνης Δημόπουλος, Ορθοδοντικός, πρώην Γ.Γ. Δημόσιας Υγείας, ο οποίος παρουσίασε το θέμα «Δικαιώματα και προτεραιότητες πολιτικής υγείας».
Η κ. Τίνα Γκαράνη, Νομικός, Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΣΔΥ, στην ομιλία της με τίτλο «Βιοηθική και ανθρώπινα δικαιώματα στη φροντίδα των ασθενών», ανέφερε ότι η βιοηθική είναι διεπιστημονική (interdisciplinary) και κανονιστική (normative) και αναζητά το ορθό και το καλό στη φροντίδα υγείας, σε ζητήματα παγκόσμιας σημασίας (όπως πανδημίες, διεθνείς κλινικές δοκιμές, γενετική, πρόσβαση σε φάρμακα, περιβαλλοντική ηθική, πληθυσμιακός έλεγχος), καθώς και στις αναδυόμενες τεχνολογίες. Η έννοια της Βιοηθικής, συνέχισε η κ. Γκαράνη, κατάγεται από την παραδοσιακή Ιατρική Ηθική, αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της ηθικής φιλοσοφίας του 20 αιώνα και εξελίχθηκε στο πλαίσιο της κλινικής ηθικής και της επιστημονικής έρευνας, από τη Βιοηθική με τη στενή έννοια στη Βιοηθική με την ευρεία έννοια, που περιλαμβάνει τη νομική πλευρά των βιοϊατρικών ζητημάτων και χρησιμοποιεί τη γλώσσα των δικαιωμάτων. Η εφαρμογή αρχών ηθικής στο νομοθετικό πλαίσιο συνιστά το Βιοδίκαιο, το οποίο κρίνει ως πρωταρχικής σημασίας την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, αναπτύσσει αρχές που ήδη ισχύουν, έχει εφαρμογή στο πεδίο της Βιοϊατρικής και ενσωματώνεται στο πλαίσιο των ανθρώπινων δικαιωμάτων (ΑΔ) όπως ισχύει στο εσωτερικό δίκαιο και όπως εφαρμόζεται από τα δικαστήρια. Η φροντίδα των ασθενών πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μία ιδιαίτερη πλευρά του δικαιώματος στην υγεία, το οποίο αποτελεί τμήμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υπογράμμισε η ομιλήτρια. Δυστυχώς, στο χώρο αυτό συμβαίνουν ένα σωρό παραβιάσεις, σημείωσε η κ. Γκαράνη. Τρόποι προώθησης και προστασίας των ΑΔ στη φροντίδα ασθενών, πρόσθεσε, είναι η καταγραφή παραβιάσεων, η διαμόρφωση συμμαχιών με οργανώσεις κ.λπ., η οργάνωση και κινητοποίηση κοινοτήτων, η διαμόρφωση προτάσεων και η άσκηση πίεσης για αλλαγή νομοθεσίας, η δημιουργία κατευθυντηρίων γραμμών, η εκπαίδευση, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση, η εμπλοκή της Κοινωνίας των Πολιτών και οι οργανώσεις ασθενών (εθνικές –διεθνείς). Κλείνοντας την ομιλία της, η κ. Γκαράνη τόνισε ότι απαιτείται σύγκλιση και ανάπτυξη στο πλαίσιο: α) των κοινωνιών διακινδύνευσης (risk societies), β) της προσπάθειας συμβατότητας εθνικών συστημάτων και υπερ-ευρωπαϊκών δομών και γ) της έλλειψης οικονομικών πόρων που οδηγεί σε τραγικές επιλογές.
Στη συνέχεια, το λόγο έλαβε ο κ. Γιώργος Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, ΕΚΠΑ, ο οποίος μίλησε με θέμα τα «Κοινωνικά δικαιώματα στην εποχή της κρίσης».
Οι εργασίες της στρογγυλής τράπεζας ολοκληρώθηκαν με τον κ. Χρήστο Λιονή, Καθηγητή Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, ο οποίος στην ομιλία του «Η οπτική της κλινικής εφαρμογής και πράξης», αναφέρθηκε στον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας, στην εστιασμένη στον ασθενή φροντίδα και τις αλλαγές που είναι απαραίτητο να γίνουν για να εφαρμοσθεί, στην αξιολόγηση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας, στην υποχρέωση ενημέρωσης του ασθενή για την αμοιβαία λήψη της απόφασης, αλλά και στο δικαίωμα στη συμπόνια, μια έννοια που αποκτά όλο και μεγαλύτερο διεθνές ενδιαφέρον λόγω και των ανησυχητικών εκθέσεων για έλλειψη φροντίδας και αξιοπρέπειας στα νοσοκομεία. Στη συνέχεια, ο κ. Λιονής παρέθεσε ορισμένες προτάσεις για την ανάπτυξη ενός νέου ιατρικού προπτυχιακού προγράμματος με εστίαση στη διεπαγγελματική συνεργασία, με βασικές συνιστώσες τη βασισμένη στο πρόβλημα εκμάθηση, την κοινωνική ευθύνη και εμπλοκή κοινότητας, την εστίαση στον ασθενή, την από κοινού λήψη αποφάσεων στη φροντίδα, τη συμπονετική φροντίδα και την εστιασμένη διεπιστημονική εκπαίδευση. Επιπλέον, ο ομιλητής ανέπτυξε προτάσεις για την ανάπτυξη ενός νέου οργανωσιακού και λειτουργικού μοντέλου στην ΠΦΥ, για την εστίαση στην αλλαγή της συμπεριφοράς των ασθενών σχετικά με τη φροντίδα, καθώς και για την εστίαση στην τέχνη της Γενικής Ιατρικής, με στόχο μια νέα κουλτούρα στην εκπαίδευση, στην έρευνα και στην κλινική άσκηση. Η συζήτηση για θέματα ηθικής, δεοντολογίας, ποιότητας και ασφάλειας στις υπηρεσίες υγείας είναι επίκαιρη όσο ποτέ, τόνισε ο ομιλητής. Σήμερα, η χώρα μας έχει στη διάθεσή της κατάλληλα και σταθμισμένα εργαλεία για την αξιολόγηση των υπηρεσιών ΠΦΥ, εργαλεία που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από το Υπουργείο για την εκτίμηση της ποιότητας των υπηρεσιών ΠΦΥ και τον ορθολογικό σχεδιασμό τους, αλλά και για την ασφάλεια του ασθενούς και την προαγωγή της υγείας. Ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικής κρίσης, ολοκλήρωσε τη ομιλία του ο κ. Λιονής, η συζήτηση για τα θέματα αυτά αναμένεται να συμβάλλει στη βελτίωση της απόδοσης και της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας και της ικανοποίησης των εξυπηρετούμενων.
